آتئیسم یک چیز است: نپذیرفتن و رد کردن وجود خدا.
آتئیسم نه جواب این سوال است که آیا خدایی وجود دارد و نه با دیگر اعتقادات کسی کاری دارد. آتئیسم به سادگی رد کردن و نپذیرفتن وجود خداست و این با باور نکردن یا انکار کردن فرق دارد.
لغت نامه های قدیمی آتئیسم را معادل «خدا وجود ندارد» می‌گرفتند. دلیل آن مسلما وجود «آ» نفی بر سر کلمه «تئیست» بوده. کلمه تئیست روی این معادل سازی تاثیر گذاشته وگرنه «هیچ خدایی وجود ندارد» قطعا معادل بهتری ست.
برای روشن شدن موضوع به چند نکته اشاره می‌کنم.
اول اینکه آتئیسم یک سیستم اعتقادی یا یک مذهب نیست، هرچند مذاهبی هم هستند که آتئیستی بشمار می آیند مانند بعضی از فرقه های بودیسم ولی این بدان معنی نیست که آتئیسم یک مذهب باشد. اگر آتئیسم مذهب بود آنوقت تمبر جمع نکردن هم باید سرگرمی به حساب می اومد.
دوم این که هر چند آتئیسم یک مذهب نیست اما می‌تواند از حقوق اساسی برابر با مذاهب برخوردار باشد. درنتیجه می‌توان از هسته مرکزی آتئیسم (رد کردن وجود خدا) مانند اعتقادات مذهبی دفاع کرد. آتئیسم هم مانند مذاهب زیرشاخه هایی دارد اما این باز بدین معنی نیست که آتئیسم یک مذهب باشد.
سوم اینکه بعضی گروهها کلماتی مانند ندانم گرا، انسان‌گرا، سکولار، روشنفکر، و آزاد اندیش را بکار می‌برند. هر یک از این کلمات بجای خود خوبند ولی ما تاکید داریم از واژه ایی استفاده کنیم که گمراهمان نکند، مردم بی هیچ ابهامی آنرا بفهمند، و پاسخی مستقیم به سوال ما باشد. واژه ای که همه ما را به هم وصل کند.
بنابراین اگر شما خود را یک انسان گرا، آزاد اندیش، روشنفکر و یا حتی کاتولیک فرهنگی می‌نامید ولی اعتقادی به خدا ندارید، شما یک آتئیست هستید. از این کلمه نترسید و خجالت نکشید، برعکس آن را با آغوش باز بپذیرید.
البته ندانم گرا بودن کلا موضوع دیگری ست. ندانم گرایی شکل ضعیفی از آتئیسم نیست. آتئیسم در مورد اعتقاد شماست در حالی که ندانم گرایی شامل آن چیزی است که شما می‌دانید.
چهارم اینکه همه بی دین ها آتئیست نیستند ولی در مطالعه جدیدی که در مرکز تحقیقاتی Pew انجام شد، علاوه بر 5 درصدی که خود را مستقیما آتئیست دانستند 11 درصد دیگر هم بیان کردند که اعتقادی به خدا ندارند. این 11 درصد هم آتئیست هستند فرقی نمی کند که این کلمه را به کار ببرند یا نه.
مطالعه ای که اخیرا در دانشگاه کنتاکی توسط دو روانشناس به نام‌های ویل جرویس و ماکسین نیل انجام شد نشان داد که 26 درصد از آمریکائیان ممکن است آتئیست باشند. این مطالعه با هدف کمک به شرکت کنندگان برای غلبه بر ترس از برچسب آتئیست خوردن انجام شد. این مطالعه اکنون منتظر چاپ است ولی نسخه مقدماتی آن در مجله روانشناسی اجتماعی و علوم شخصیتی موجود است.
پنجم اینکه اگر شما تصور می کنید که هنوز به این اعتقاد یقین کامل ندارید شما باز یک آتئیست هستید. برای آتئیست بودن لازم نیست که پاسخ تمام سوالات خداشناسی را بدانید. اگر فقط برای چگونگی پیدایش جهان و سیر تکامل موجودات پاسخی دارید بنابراین عقیده خلق جهان توسط خدای خالق شما را قانع نکرده و باز شما آتئیست هستید.
و در آخر اینکه اگر شما آرزوی داشتن یک زندگی دیگر پس از این یا آرزوی خدای دیگری را دارید به این معنی نیست که شما آتئیست نیستید. چون آتئیست بودن مربوط به اعتقاد داشتن یا نداشتن است و ربطی به این که شما چه میخواهید و چه آرزویی دارید ندارد.
فرانک کاظمی- دبیر کمپین آتئیست ایرانی
